بەپێی ڕاپۆرتی ئیسلاحوێب، دووهەم کۆبوونەوەی ڕاستەوخۆی دەستەی بەڕێوەبەری ناوەندیی جەماعەت لەگەڵ بەرپرسانی پارێزگاکان لە ڕۆژی پێنجشەممە ٢٦ی ئەیلول لە نووسینگەی ناوەندیی جەماعەت بەڕێوە چوو.
لە سەرەتای ئەم دیدارەدا، پرۆفیسۆر عەبدوڕڕەحمان پیرانی ئەمینداری گشتیی جەماعەتی دەعوەت و ئیسلاح، بە ئیلهام وەرگرتن لە ئایەتەکانی ١٩ تا ٢١ی سووڕەتی مەعاریج، تایبەتمەندییە وجودییەکانی مرۆڤی ڕوون کردەوە.
«إِنَّ الْإِنسَانَ خُلِقَ هَلُوعًا ﴿۱۹﴾ إِذَا مَسَّهُ الشَّرُّ جَزُوعًا ﴿۲۰﴾ وَإِذَا مَسَّهُ الْخَیْرُ مَنُوعًا»
به‌ڕاستی ئینسان به‌ شپرزه‌یی و ته‌نگه‌تاوی دروست کراون. کاتێك ناخۆشی تووش بێت، بێزار و ده‌م به‌ هاواره‌، کاتێکیش خێر و به‌ره‌که‌تی تووش بوو، ده‌ستی ده‌نوقێنێت و قه‌ده‌غه‌ی چاکه‌ ده‌کات.
بە ئاماژەدان بە واتای وشەی "هَلُوع"، وتی کە هەندێک لە ڕاڤەکاران بە جۆرێک لە ئیدانەکردنی مرۆڤیان زانیوە، کە ئەمەش جێی سەرزەنشتە ئەگەر پەیوەست بێت بە بێباکی لە ڕووبەڕووبوونەوەی کێشەکانی تاکەکەسی، خێزانیی یان کۆمەڵایەتیدا؛ چونکە لە بنەڕەتدا بوونی ئەم تایبەتمەندی و نیگەرانییە، ئاماژەیە بۆ توانایی مرۆڤ لە وەرگرتنی بەرپرسیارێتی خۆی و ئەوانی دیکە و کۆمەڵگا لەکاتی ڕووبەڕووبوونەوەی کێشەکاندا. نیگەرانی و هەستکردن بە بەرپرسیارێتی کە ئەگەر ببێتە هۆی چارەدۆزی، بەنرخ و کاریگەرە و ئەگەر ببێتە هۆی بێ‌مشووری یان هەڵە و بێکردەوەیی، ئەوا جێی سەرزەنشت سەرکۆنەکردنە.
پرۆفیسۆر پیرانی لە درێژەی قسەکانیدا دەڵێت: مرۆڤ بوونەوەرێکە پێویستی بە پەروەردە و ڕاهێنان و ئەزموون و بەهێزکردن هەیە بۆ ئەوەی بەهرەکانی گەشە بکات تا بتوانێت تەماح و دڵەڕاوکێی چڕ و پڕی خۆی ئاراستەی ڕێگایەکی ژیانبەخش و ڕێنوێن بکات، هەروەک چۆن پێغەمبەر ئیبڕاهیم - سڵاو و ڕەحمەتی خوای لەسەر بێت - داوای ئاسایش و بەرەکەتی زۆری بۆ خاکی مەککە و گەلەکەی لە خودا کرد، کە ئەمەش نیشانەی بەزەیی و هەستی بەرپرسیارێتی و تێگەیشتنێکی دروست و پلاندانانی ژیرانە هەمبەر پێداپیستیی و بارودۆخی سەردەم و شوێنی خۆی هەیە. هەروەها عەڕەبەکان پێیان وایە کە ئەمڕۆ لە سایەی دوعاکانی پێغەمبەر ئیبڕاهیمدا، لە ئاسوودەیی و خێرێکی زۆر بەهرەمەندن. لە ڕاستیدا کەسێک کە هەست بە بەرپرسیارێتی بکات بەرامبەر بە خۆی و خێزانەکەی و کەسوکاری و هەوڵی دەستەبەرکردنی هێمنایەتی فیکری و دەروونی و ئەخلاقی و بژێویی ژیان و ئاسایشی کۆمەڵایەتییان دەدات، هێمای پەروەردەیەکی دروست و بەهێزبوونی ئیڕادەی بەرپرسیارێتی و ئیڕادەی ڕێکخستنی جووڵەی ژیان لەسەر ڕێگای ڕاست و گرتنەبەری ڕێوشوێنی ژیرانە لە کاتی پێویستدایە، چونکە مرۆڤ لە بنەڕەتدا بوونێکی کۆمەڵایەتییە و بنیاتنەرێکی شارستانییەتە”. ئەگەر ئەم بەهرەیە گەشە بکات، ڕێگای ژیان بەرەو ئامۆژگارییەکانی خوایی و فەلسەفەی بوونی مرۆڤ لەسەر ئەم هەسارەیە ئاراستە دەکات.
ئەمینداری گشتی جەماعەت لە درێژەی قسەکانیدا بە وتەی عەبباس مەحموود عێقاد وتی:
مرۆڤ بە ئاوەزی خۆی بەسەر نەفسدا و بە ڕۆحی بەسەر ئاوەزیدا زاڵ دەبێت و لە ئاکامدا دەتوانێ بە پلەیەک بگات کە فریشتەکان ناتوانن پێی بگەن.»
واتە: مرۆڤ بە عەقڵی خۆی تێدەپەڕێنێت و بە عەقڵی ڕۆحی خۆی تێدەپەڕێنێت، لە کۆتاییدا دەتوانێت بگاتە پێگەیەک کە فریشتەکان ناتوانن پێی بگات.
جەختیشی لەوە کردەوە کە عەقڵیش مافی ئەوەی هەیە بەپێی توانایی خۆی، نهێنییەکانی جیهانی کەون بدۆزێتەوە، بەڵام بەبێ کەڵکوەرگرتن لە ئیمان و سروش، توانایی گەیشتن بە هەموو حەقیقەتەکانی جیهانی نییە.
مامۆستا پیرانی لە بەشێکی دیکەی قسەکانیدا ئاماژەی بە ئەرکی ئیلاهیی مرۆڤ وەک جێنشینی خودا کرد و وتی: ئەم ئەرکە گەورە و جدییە پێویستی بە تێگەیشتن و ڕەچاوکردنی سێ فاکتەری بنەڕەتی: ۱. کات ۲. شوێن و ۳. مرۆڤ بۆخۆی هەیە. ئەگەر ئەم سێ فاکتەرە لەیەکتر جیا ببنەوە، مرۆڤ ناتوانێت ئەرکی خۆی بەباشی جێبەجێ بکات؛ چونکە بەپێی ئامۆژگارییەکانی ئایینی پیرۆزی ئیسلام تەنها بە تێگەیشتنێکی دروست لە پێداویستییەکانی کات و شوێن مرۆڤ دەتوانێت ڕۆڵەی سەردەمی خۆی بێت و وەڵامگۆی پێداویستییەکانی بێت.
جێگای سەرنجە کە ئەم ئەرکە ئیلاهییە، هەم ڕێزگرتنە لە مرۆڤ و هەم ئەرکێکە لەسەر شانی؛ بۆیە ئەم دوو تایبەتمەندییە بە شێوەیەکی دانەبڕاو پەیوەستن بە چەمکەکانی وەک گۆڕانکاری و وەرچەرخان، بوژانەوە و چاکسازی، نوێبوونەوە و داهێنان  و گەشەسەندن و پێشکەوتن.
لە کۆتاییدا ئاماژەی بەوەدا کە بنەمای دروستبوونی بزووتنەوە و ڕەوتە ئیسلامییەکان تێگەیشتنێکی دروست لە بارودۆخی کات و شوێنە تا بتوانن بە سەرکەوتوویی پەیامی نوێ لە قوڕئان و سوننەت و سیستەمی بوون وەربگرن و جێبەجێیان بکەن بۆ چارەسەری کێشەکانی ئەو سەردەمە؛ چونکە ئیسلام ئایینی هەموو سەردەمێکە و زانایانی هاوچەرخ بە پشتبەستن بە فیقهی ئامانجەکان و دروستکردنی هاوسەنگیی و پەیوەندیی نێوان مەبەستەکانی شەریعەت و بەرژەوەندیی خەڵک، هەوڵ دەدەن وەڵامی پێداویستییە کۆمەڵایەتییەکانی ئەو سەردەمە بدەنەوە؛ بۆیە مرۆڤ بۆ باشتر تێگەیشتن لە پەیامی وەحی، دەبێ لەلایەک لە پێداویستییەکانی کات و شوێن تێبگات و لە لایەکی دیکەوە سوود لە تواناکانی فیقهی مەبەستەکان وەربگرێت.
لە کۆتایی قسەکانیدا وتی: ئومێدێکی دڵنیامان هەیە کە بە پشتبەستن بە خوای بەسۆز و میهرەبان و ڕێکخستنی جووڵەی ژیان بەپێی پێوەرەکانی دادپەروەریی ئیلاهی و گرنگیدان بە دەوڵەمەندی میراتی فەرهەنگی نیشتمانە خۆشەویستەکەی ئێران، هەوڵ و چالاکییەکانی کۆمەڵگا دەتوانێ ڕێگا بۆ چاکە و نیعمەت و هاوسەنگی و ئاسایش بۆ وڵات و هاونیشتیمانیانی ئازیز خۆش بکات.
لێدوانەکانی بەرپرسی دەستەی کارگێڕیی ناوەندی
دوای لێدوانەکانی ئەمینداری گشتیی جەماعەت، دکتۆر یەعقوب خورسەند لێپرسراوی دەستەی کارگێڕیی ناوەندیی جەماعەت، بەخێرهاتن و سوپاسی هەوڵەکانی بەرپرسانی پارێزگاکانی کرد و ڕاپۆرتێکی سەبارەت بە چالاکییەکانی دەستەی کارگێڕیی ناوەندیی لە چەند مانگی ڕابردوودا پێشکەش کرد، لەوانە: کۆبوونەوەی هاوبەش لەگەڵ ئەنجوومەنی ناوەندیی جەماعەت، پێکهێنانی ستافێکی پاڵپشت، بەڕێوبردنی خولی پسپۆڕانە و پەرەدان بە بنکەی ئافاق.
ناوبراو لە درێژەی قسەکانیدا وتی: ئێمە وەک جەماعەت پێش ئەوەی ڕێکخراوە بین، بزووتنەوەیەکی شارستانیین و بە مێژووی ئەم شارستانییە دەتوانین داهاتوویەکی باشترمان هەبێت کە تیایدا بتوانین گەنجان بەهێز بکەین و ڕۆڵێکی کارا بە ژنان بدەین و زیاتر سوود لە تواناکانی ئەندامانمان وەربگرین.
خورسەند لە درێژەی قسەکانیدا بە ئاماژەدان بە گرنگترین خاڵە بەهێز و لاوازەکانی جەماعەت لە کەرتی کارگێڕیی وتی: ڕۆڵی ئێوە، بەرپرسان لە پارێزگاکان، زۆر گرینگە و وەک دڵی ئەم ئۆرگانە گەورەیە وایە، دەتوانن بە دەستپێشخەری و داهێنانەکانتان، لە چوارچێوەی سیاسەتەکانی کۆمەڵگا، ئامانج و ستراتیژی دیاریکراو و ڕاوێژکاری، یەکگرتوویی و دینامیزم لە کۆمەڵگادا جێگیر بکەن. کۆدەنگی و هاوکاری خوشک و براکانی دیکەی پارێزگا و ناوەند، یەکگرتوویی و چالاکی جەماعەت بنیات نێن”.
لە کۆتاییدا وتی: ڕوونکاری و ئەمانەتداری بنەمای متمانەیە، ڕاوێژ و قبوڵکردنی ڕەخنە ڕێگای گەشەکردنی یەکڕیزی و برایەتییە، هەروەها مەرجی سەرەکی سەرکەوتنی هەوڵ و چالاکی ئێمە لە بەرامبەر کێشە دەرەکییەکانن.
پێشکەشکردنی ڕاپۆرتی کاری جێگرانی جەماعەت
لە درێژەی بەرنامەکەدا، بەشیر ئەمینی، جێگری کارگێڕیی دارایی جەماعەت، سەرەتا ئاماژەی بە پڕۆسەی داڕشتنی ئامانج و ستراتیژییەکانی جەماعەت، لە قۆناغی دیزاینەوە تا پەسەندکردنی کۆتایی لەلایەن ئەنجوومەنی ناوەندییەوە کرد. پاشان، گرنگترین لایەنەکانی ئەم ئامانج و ستراتیژیانەی بۆ ئامادەبووان ڕوونکردەوە.
پاشان باسی لە پرسی بابەتە یەکەمایەتییەکان لە بەشی کارگێڕیی جەماعەت کرد و وێڕای ئاماژە بە گرنگی و بەکارهێنانی چالاکییەکانی ئەو بەشە لە ئاستە جیاوازەکاندا، ڕوونی کردەوە کە چۆن پارێزگا و شارەکان دەتوانن لە هاوکاریکردنیدا بەشدار بن.
پاشان ڕەشید فەخرەددینی بەرپرسی بەشی ئۆپەراسیۆنەکانی مەڵبەندی پشتیوانی (جێگری کاروباری ڕۆشنبیری و کۆمەڵایەتی جەماعەت)، دوای ڕوونکردنەوەی فەلسەفەی پێکهێنانی مەڵبەندی پشتیوانی، گرنگترین ئامانج و بەرنامەکانی ئەم دامەزراوەیەی شی کردەوە.
کۆتایی ئەم بەشەی بەرنامەکە ڕوونکردنەوە بوو لەسەر بەرنامەکانی ڕاگەیاندنی بارەگای پشتیوانی لەلایەن محەممەد جەهانگیری، بەڕێوەبەری پێوەندییە گشتییەکانی جەماعەت.
بەرنامەی پاشنیوەڕۆ بە شیکردنەوەیەک بۆ دۆخی سیاسی وڵات لەلایەن سەلاح قاسمیانی بەرپرسی بنکەی هەڵبژاردنی جەماعەتەوە دەستی پێ کرد و دواتر هەریەک لە بەرپرسانی پارێزگاکان ڕاوبۆچوونی خۆیان خستە ڕوو کە گرنگترینیان بریتی بوون لە:
پێویستە جەماعەت زیاتر گرینگی بە بارودۆخی ئێستای کۆمەڵگا بدات؛
گرینگیدان بە ڕۆڵی ئافرەتان و گەنجان لە جەماعەتدا؛
پێویستیی بایەخدان بە خۆجێییکردنی ئەدەبیاتی بانگەوازی بەگوێرەی کولتووری وڵات؛
تێکەڵ نەبوونی کاری جێگران لەگەڵ یەکتر؛
گرنگیدان بە بۆنە ناوخۆییەکان؛
گرنگیدان بە چارەسەرکردنی کێشە و گرفتەکانی کۆمەڵگا؛
گرنگیدان بە ڕاهێنانی تایبەتمەند بۆ بەڕێوەبەرانی جەماعەت.
لە کۆتایی بەرنامەکەدا، داود ناروویی جێگری بەرپرسی پەروەردە و ڕاهێنان، خالد محەممەدی بەرپرسی خێرخوازی، و خاتوو حومەیڕا حەمیدی جێگری کاروباری ژنانی جەماعەت، گرنگترین دڵەڕاوکێکانی کارکردنیان ڕوون کردەوە و وەڵامی بەشێک لە پرسیارەکانی بەرپرسانی پارێزگاکانیان دایەوە.